تقویم‌ها از گذشته تا به حال ابزارهایی مهم برای سازمان‌دهی زمان و هماهنگی فعالیت‌های انسانی بوده‌اند. در سراسر جهان، فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف تقویم‌هایی منحصربه‌فرد خلق کرده‌اند که هر کدام مطابق با نیازها، باورها و دانش هر جامعه است. در این مقاله از بلاگ نوتکس، به بررسی انواع تقویم در جهان می‌پردازیم و ویژگی‌های آنها را شرح می‌دهیم.
تقویم چیست و چرا اهمیت دارد؟
تقویم سیستمی برای تقسیم‌بندی و ثبت زمان است که بر اساس حرکت زمین، خورشید یا ماه تنظیم می‌شود. این ابزار علاوه بر اینکه به ما کمک می‌کند تا رویدادها، مناسبت‌ها و وظایف روزانه را مدیریت کنیم، در فرهنگ‌ها و ادیان مختلف نقش آیینی و نمادین دارد. تقویم ها در جهان تنوع بسیاری دارند و هر یک بر اساس معیارهای خاصی طراحی شده‌اند. در ادامه، به مهم‌ترین انواع تقویم‌ها و ویژگی‌های آنها می‌پردازیم.
انواع تقویم در جهان
تقویم‌های جهانی را می‌توان به سه دسته اصلی تقسیم کرد: تقویم‌های خورشیدی، تقویم‌های قمری و تقویم‌های شمسی-قمری. علاوه بر این، برخی تقویم‌ها به‌صورت اختصاصی برای فرهنگ‌ها یا ادیان خاص طراحی شده‌اند. در ادامه، هر یک را به طور کامل بررسی می‌کنیم:
تقویم خورشیدی
تقویم خورشیدی بر اساس حرکت زمین به دور خورشید تنظیم می‌شود و طول سال در آن معمولاً حدود 365.25 روز است. این نوع تقویم در بسیاری از کشورهای جهان رایج است و به دلیل دقت بالا در تنظیم فصول، برای برنامه‌ریزی‌های کشاورزی و صنعتی مناسب است.
درباره زمان دقیق سال تحویل 1405 بیشتر بخوانید.
تقویم گریگوری
این تقویم که در اکثر کشورهای جهان استفاده می‌شود، در سال 1582 توسط پاپ گریگوری سیزدهم معرفی شد. تقویم گریگوری با افزودن سال کبیسه (هر چهار سال یک‌بار) به دقت بالایی در تنظیم زمان دست یافته است. بسیاری از سررسیدهای موجود در بازار، مانند سررسیدهای طرح کلاسیک، بر اساس این تقویم طراحی می‌شوند.
تقویم پارسی (هجری شمسی)
این تقویم که در ایران و افغانستان استفاده می‌شود، یکی از دقیق‌ترین انواع تقویم های خورشیدی جهان است. سال در این تقویم با اعتدال بهاری آغاز می‌شود و ماه‌ها بر اساس موقعیت خورشید تنظیم می‌شوند. تقویم هجری شمسی به دلیل هماهنگی با فصول سال، برای برنامه‌ریزی‌های روزمره و کشاورزی بسیار کاربردی است. هنگام خرید سررسید طرح کلاسیک، می‌توانید سررسید هایی با تقویم هجری شمسی انتخاب کنید که هم زیبا و هم کاربردی هستند.
درباره تفاوتهای تقویم شمسی و جلالی بیشتر بدانید.
تقویم قمری
تقویم قمری بر اساس چرخه‌های ماه تنظیم می‌شود و هر ماه با ظهور هلال ماه آغاز می‌گردد. طول سال قمری معمولاً 354 یا 355 روز است، به همین دلیل با فصول سال همخوانی ندارد.
تقویم هجری قمری
این تقویم در کشورهای اسلامی برای تعیین مناسبت‌های مذهبی مانند ماه رمضان، عید فطر و عید قربان استفاده می‌شود. تقویم هجری قمری در کنار تقویم هجری شمسی در بسیاری از سررسیدهای ایرانی گنجانده می‌شود. اگر قصد خرید سررسید 1404 دارید، سررسید هایی که هر دو تقویم شمسی و قمری را شامل می‌شوند، انتخابی عالی برای هماهنگی با مناسبت‌های مذهبی و ملی هستند.
تقویم عبری
تقویم عبری که توسط یهودیان استفاده می‌شود، یکی از انواع تقویم قمری است که با افزودن ماه‌های کبیسه با تقویم خورشیدی هماهنگ می‌شود. این تقویم برای تعیین اعیاد یهودی مانند روش هشانا و یوم کیپور به کار می‌رود.
تقویم چینی
تقویم چینی یک تقویم شمسی-قمری است که برای تعیین اعیاد سنتی مانند سال نو چینی و جشنواره قایق اژدها به کار می‌رود. این تقویم بر اساس چرخه‌های 60 ساله تنظیم شده و هر سال با یکی از عناصر پنج‌گانه (چوب، آتش، خاک، فلز، آب) و حیوانات زودیاک مرتبط است.
تقویم بودایی
تقویم بودایی یکی از معروف ترین انواع تقویم در جهان است که در کشورهای جنوب شرق آسیا مانند تایلند و سریلانکا رایج است، بر اساس تاریخ تولد بودا تنظیم شده و ترکیبی از ویژگی‌های خورشیدی و قمری دارد.
تقویم‌های باستانی و محلی
برخی از انواع تقویم ها به‌صورت اختصاصی توسط تمدن‌های باستانی یا جوامع محلی طراحی شده‌اند و هنوز در برخی مناطق یا به‌صورت نمادین استفاده می‌شوند.
تقویم مایایی
تمدن مایا در آمریکای مرکزی تقویمی پیچیده داشت که شامل چرخه‌های 260 روزه (تزولکین) و 365 روزه (هااب) بود. این تقویم برای پیش‌بینی‌های نجومی و آیینی استفاده می‌شد.
تقویم جولیان
این تقویم که پیش از تقویم گریگوری در اروپا رایج بود، توسط ژولیوس سزار معرفی شد. اگرچه امروزه کمتر استفاده می‌شود، اما در برخی کلیساهای ارتدکس شرقی هنوز کاربرد دارد.
تقویم اتیوپیایی
این تقویم که در اتیوپی و اریتره استفاده می‌شود، شباهت زیادی به تقویم قبطی دارد و سال آن حدود 7 تا 8 سال با تقویم گریگوری تفاوت دارد، زیرا محاسبات متفاوتی برای تاریخ میلاد مسیح به کار می‌برد.
تقویم ترکمنی
تقویم ترکمنی، که بیشتر بر اساس تقویم ۱۲ حیوانی ترکی-مغولی است، یک سیستم گاهشماری باستانی است که در آن هر سال به نام یک حیوان (مانند سال موش، سال گاو، سال ببر و…) نام‌گذاری می‌شود. این تقویم بیشتر برای پیش‌بینی و فال و همچنین تعیین سال تولد افراد و خصوصیات آنها در فرهنگ عامه ترکمن‌ها کاربرد دارد.
تقویم طبری
تقویم طبری یا گاهشماری تبری، تقویم سنتی مردم مازندران و البرز مرکزی است که ریشه در گاهشماری‌های باستانی ایران دارد. این تقویم سال را به ۱۲ ماه سی‌روزه و پنج روز اضافه (پنجه) تقسیم می‌کرد و نام ماه‌ها برگرفته از طبیعت و آیین‌های کشاورزی بود. بسیاری از جشن‌های محلی مازندران هنوز بر اساس این تقویم برگزار می‌شود.
آیا میدانید فرق سالنامه و تقویم در کاربرد و طراحی چیست؟
اهمیت انتخاب تقویم مناسب
انتخاب تقویم مناسب به نیازها و فرهنگ شما بستگی دارد. برای مثال، اگر در ایران زندگی می‌کنید، تقویم هجری شمسی برای برنامه‌ریزی‌های روزمره و تقویم هجری قمری برای مناسبت‌های مذهبی اهمیت دارد. هنگام خرید سررسید 1404، توجه کنید که سررسید انتخابی شما شامل تقویم‌های موردنیازتان باشد. سررسیدهای طرح کلاسیک معمولاً با طراحی‌های زیبا و کاربردی، هر دو تقویم شمسی و قمری را در خود جای می‌دهند و گزینه‌ای عالی برای هدیه یا استفاده شخصی هستند.
نکات کاربردی برای خرید سررسید 1405
اگر قصد خرید سررسید دارید، در نظر گرفتن چند نکته می‌تواند به شما کمک کند تا انتخابی هوشمندانه داشته باشید:
نوع تقویم
سررسیدهایی که تقویم هجری شمسی، هجری قمری و گریگوری را ترکیب می‌کنند، برای استفاده در ایران بسیار مناسب هستند.
طراحی و جنس
سررسیدهای طرح کلاسیک با جلدهای چرمی یا پارچه‌ای و طراحی‌های سنتی، هم شیک هستند و هم ماندگاری بالایی دارند. هنگام خرید سررسید طرح کلاسیک، به کیفیت کاغذ و صحافی توجه کنید.
اندازه و کاربرد
سررسیدهای اروپایی برای حمل آسان و سررسیدهای رومیزی برای دفاتر کار مناسب‌اند و حتی به عنوان هدیه گزینه جالبی خواهند بود.
چرا تقویم‌ها در فرهنگ‌های مختلف متفاوت‌اند؟
تنوع انواع تقویم در جهان نتیجه تفاوتهای فرهنگی، مذهبی و جغرافیایی است. برای مثال، تقویم‌های خورشیدی در مناطق کشاورزی که به فصول وابسته‌اند، رایج‌تر هستند، در حالی که تقویم‌های قمری در ادیانی که مناسبت‌هایشان به چرخه ماه وابسته است، کاربرد دارند. این تفاوت‌ها نشان‌دهنده عمق دانش و خلاقیت بشر در تنظیم زمان است.
سخن آخر
انواع تقویم در جهان نشان‌دهنده تنوع شگفت‌انگیز فرهنگ‌ها و نیازهای انسانی است. از تقویم گریگوری که در سراسر جهان رایج است تا تقویم هجری شمسی که در ایران با دقت بی‌نظیر خود می‌درخشد، هر تقویم داستان خاص خود را دارد. اگر قصد دارید برای سال جدید برنامه‌ریزی کنید، خرید سررسید 1405 با طراحی‌های زیبا مانند سررسید طرح کلاسیک می‌تواند همراهی ایده‌آل برای شما باشد. با انتخاب سررسیدی که تقویم‌های مورد نیازتان را در خود جای داده، می‌توانید سالی منظم و پربار را تجربه کنید.
